کولر خودرو در تابستان، بی شک یکی از مهم ترین قطعه ها محسوب می شود و خرابی آن می تواند رانندگی را بسیار ناخوشایند کند. در پراید نیز یکی از قطعاتی که معمولاً زودتر از بقیه دچار مشکل می شود، رله کولر است. رله کولر پراید قطعه ای کوچک اما حیاتی است که اگر خراب شود، ممکن است کولر کاملاً از کار بیفتد یا فقط در دور کند کار کند. اینجا در سایت سایپا فتوحی بهطور کامل با وظایف این رله، علائم خرابی آن، دلایل رایج سوختن و روشهای ساده عیبیابی آشنا می شوید تا بتوانید در سریعترین زمان مشکل را پیدا و رفع کنید.
رله کولر پراید چیست و چه وظیفه ای دارد؟
رله کولر پراید در واقع یک کلید الکترومغناطیسی است که جریان برق قوی مورد نیاز کمپرسور کولر و فن دور تند را کنترل میکند. وقتی شما دکمه کولر (A/C) را فشار میدهید، سیگنال ضعیفی از کلید روی داشبورد به رله می رسد و رله با ایجاد میدان مغناطیسی، کنتاکت های داخلی خود را بسته و برق ۱۲ ولت مستقیم و پرقدرت را به کمپرسور و فن دور تند میفرستد. بدون رله، جریان زیاد از کلید داشبورد عبور میکرد و باعث سوختن سریع کلید میشد. به همین دلیل رله نقش محافظ و سوئیچ قوی را همزمان ایفا می کند.
محل قرارگیری رله کولر در پراید
رله کولر در بیشتر مدل های پراید داخل جعبه فیوز محفظه موتور قرار دارد؛ معمولاً در نزدیکی باتری یا ایسییو. این رله غالباً کنار رله های مربوط به فن رادیاتور نصب شده که پیدا کردن آن را سادهتر میکند. با نگاه کردن به نقشه روی درب جعبه فیوز نیز می توان محل دقیق رله کولر را تشخیص داد.
مطلب پیشنهادی: علائم خرابی رله قفل مرکزی پراید
مهم ترین علائم خرابی رله کولر پراید
تشخیص زودهنگام خرابی رله کولر نقش بسیار مهمی در جلوگیری از آسیب های گران قیمت تر مانند سوختن کمپرسور، فشار بیش از حد به سیستم برق خودرو یا خرابی فن رادیاتور دارد. رله در واقع قلب برقی سیستم کولر است و کوچک ترین اختلال در عملکرد آن، مستقیماً روی خنک کاری، عملکرد کمپرسور و حتی دور فن تأثیر می گذارد. در ادامه، شایعترین علائمی که رانندگان پراید هنگام خرابی رله تجربه می کنند با جزئیات کامل بررسی شده است.
| علائم | توضیح کوتاه | دلایل احتمالی |
|---|---|---|
| کولر روشن نمیشود | دور موتور بالا نمیرود، کمپرسور درگیر نمیشود، صدای کلیک وجود ندارد | خرابی رله، قطع برق ورودی، سوختن بوبین |
| کولر روشن میشود و سریع خاموش میشود | کمپرسور چند ثانیه کار میکند و قطع میکند | کنتاکتسوزی، داغ شدن رله، چسبیدن پلاتینها، قطعووصلی برق |
| صدای کلیک رله شنیده نمیشود | با فشردن A/C هیچ صدای کلیکی ایجاد نمیشود | سوختن بوبین، شل بودن سوکت، نرسیدن برق مثبت/منفی |
| فن دور تند کار نمیکند | فن فقط در دور کند فعال است، کولر ضعیف میشود | خرابی رله دور تند، قطعی مدار برق فن |
| بوی سوختگی یا داغ شدن رله | گرمای زیاد یا بوی سوختگی از جعبه فیوز | جریان زیاد، نوسان ولتاژ، اکسید شدن پلاتینها |
۱) کولر روشن نمی شود
یکی از واضحترین نشانه های خرابی رله این است که با فشردن دکمه A/C هیچ تغییری در خودرو رخ نمی دهد.
در این حالت:
- دور موتور افزایش پیدا نمی کند
- کمپرسور درگیر نمی شود
- هیچ صدای کلیک از رله شنیده نمی شود
- هوای خروجی کاملاً گرم است
۲) کولر روشن می شود اما بعد از چند لحظه قطع می کند
برخی مواقع کولر برای لحظاتی کار میکند اما سریعاً خاموش میشود.
این علائم معمولاً نشاندهنده مشکلات زیر است:
- کنتاکتسوزی داخل رله
- چسبیدن پلاتین ها و قطع شدن ولتاژ کمپرسور
- داغ شدن بیش از حد بدنه رله
- قطعووصلی سیم مثبت ورودی
۳) صدای کلیک رله شنیده نمی شود
هنگامی که دکمه کولر را فعال میکنید، رله باید یک صدای «کلیک» مشخص تولید کند.
اگر این صدا به گوش نمی رسد، معمولاً یکی از مشکلات زیر وجود دارد:
- برق به بوبین رله نمی رسد
- سوکت رله لق شده
- بوبین داخلی رله سوخته است
- مسیر مثبت یا منفی سیمکشی قطع شده است
۴) فن دور تند کار نمی کند
در برخی پراید ها، خرابی رله دور تند باعث می شود فن فقط روی دور کند کار کند.
این مسئله در روز های گرم بهخصوص هنگام استفاده از کولر باعث موارد زیر می شود:
- افزایش سریع دمای موتور
- کاهش بازدهی کولر
- فشار روی کمپرسور و احتمال اورهیت شدن آن
۵) بوی سوختگی یا داغ شدن بیش از حد رله
اگر هنگام کار کولر، رله بیش از حد گرم میشود یا بوی سوختگی از محل جعبه فیوز حس میکنید، این یک هشدار جدی است.
دلایل رایج این وضعیت:
- عبور جریان بیش از حد
- چسبیدن کنتاکتهای داخلی
- اکسید شدن پلاتین ها
- نوسان ولتاژ و فشار روی بوبین
مطلب پیشنهادی: علائم خرابی کاتالیزور پراید
علت های خرابی رله کولر پراید
رله کولر پراید معمولاً بین ۴ تا ۷ سال عمر می کند، اما برخی شرایط باعث میشود زودتر دچار خرابی شود. عوامل زیر رایج ترین دلایلی هستند که عملکرد رله را تحتتأثیر قرار میدهند و باعث کاهش عمر آن می شوند.
نوسان ولتاژ یا خرابی دینام
وقتی دینام ولتاژ بیش از حد یا نوسان شدید تولید می کند، فشار زیادی به بوبین رله وارد شده و باعث سوختگی آن می شود. این مشکل در پرایدهای قدیمی با دینام زغال دار بیشتر دیده می شود. نوسان ولتاژ همچنین میتواند سایر قطعات برقی کولر را دچار آسیب کند.
اتصال بدنه در سیمکشی کولر
پوسیدگی یا قطع بودن سیم بدنه، مخصوصاً سیم مشکی، باعث برگشت جریان و داغ شدن سریع رله می شود. این وضعیت علاوه بر ایجاد جرقه و کاهش عمر رله، باعث قطع و وصلی در عملکرد کمپرسور نیز خواهد شد. خودرو هایی که سابقه تعمیر سیمکشی دارند بیشتر در معرض این مشکل هستند.
استفاده طولانی مدت و استهلاک طبیعی
در مناطق بسیار گرم که کولر مدت طولانی روشن است، رله بهتدریج دچار اکسید شدن پلاتینها و ضعف در جذب بوبین میشود. این استهلاک طبیعی باعث دیر درگیر شدن کمپرسور، داغ کردن رله و عملکرد ناپایدار کولر می شود. چنین رله هایی معمولاً نیاز به تعویض دورهای دارند.
نشانه های ظاهری خرابی رله
گاهی بدون نیاز به تست فنی میتوانید با یک نگاه ساده خرابی رله را تشخیص دهید:
- تغییر رنگ یا ذوب شدن پوسته رله: پوسته رله از حالت آبی یا مشکی به قهوه ای تیره یا سیاه درآمده و گاهی حتی پلاستیک آن ذوب شده است.
- شل شدن یا سولفاته شدن سوکت ها: پایههای رله شل شدهاند یا سولفات سبز رنگ روی آنها دیده می شود.
- سیاه شدن پایه های رله: وقتی رله را درمیآورید، پایه های مسی آن سیاه و سوخته هستند.
- بوی سوختگی مشخص از رله: حتی وقتی سرد است، بوی پلاستیک سوخته از آن میآید.
- وجود دوده یا خاکستر داخل سوکت: نشاندهنده جرقهزدن طولانی مدت است.
روش های عیب یابی رله کولر پراید
- تست سلامت رله با دستگاه دیاگ با اتصال دیاگ، میتوانید فرمان مستقیم به کمپرسور بدهید. اگر کمپرسور درگیر شد یعنی رله یا مسیر فرمان مشکل دارد.
- بررسی اتصالات و فیوزهای مرتبط فیوز کولر در جعبه فیوز موتور و فیوز داخل داشبورد را چک کنید. همچنین سوکت رله را تمیز کنید.
- تعویض موقت با رله سالم سادهترین روش: رله بوق یا رله فن رادیاتور را موقتاً جابجا کنید. اگر کولر کار کرد یعنی رله کولر سوخته است.
جمع بندی
رله کولر پراید با وجود قیمت پایین، نقش حیاتی در عملکرد کمپرسور و خنککاری خودرو دارد و خرابی آن می تواند به مشکلات جدیتری مانند فشار بیش از حد بر کمپرسور یا افت بازدهی کولر منجر شود. اگر با نشانه هایی مانند روشن نشدن کولر، قطع و وصلی کمپرسور یا داغ شدن رله مواجه شدید، بهتر است سریعاً رله بررسی یا تعویض شود تا از هزینه های سنگین تر جلوگیری شود.